محتوا و ساختار ارزشها در نوجوانان ایرانی

پـژوهش حاضر در پی کشف روابط معنایی و ساختـاری ارزشها در نوجوانان ایرانی بود. بدین منظور 1532 دانش‌آموز (766 دختـر، 766 پـسر) به نسبت مسـاوی در پایه‌های تحصیلی سوم راهنمایی (14 ساله) و سـوم نظری (17 ساله)، به روش نمونه‌برداری تصادفی طبقه‌بندی شده از 6 منطقة آمـوزش و پرورش شهر تهران انتـخاب و با «پرسشنامة تشبیهی ارزش» (شوارتز و دیگران، 2001)، ارزشیابی شدند. روی‌آورد آماری پژوهش برای تحلیل ساختاری و منظومه‌های محتوایی ارزشها، فن «تحلیل کوچکترین فضا» بود. یافته‌های پژوهش نشان دادند که محتوا و ساختار ارزشهای انسانی نوجوانان ایرانی در سطـح وسیعی با الگوی نظری جهان‌شمول ارزشها (شوارتز، 1992) مطابقت دارد، و معنابخشی و ساخت‌دهی به ارزشها در دختران و پسران مشابه اسـت. انحراف از الگوی مورد انتظار نیز در مواردی مشاهده شد. ریخت ارزشی خیرخواهی با ساختار ریخت اصلی مطابقت نکرد و رابطة پویشی ابعاد رتبة بالاتر «تعالی ‌خـود» و «گسترش خود» نقض شد. این ساختارهای کمّی تغیـیریافته خصیصه‌های ویژه (شاخص فرهنگ) نوجوانان ایرانی را منعکس مـی‌کنـند. پژوهش حاضر، یافته‌های بحث‌انگیزی را در باب ماهیت ارزشهای اخلاقی نوجوانان ایرانی در پی داشت.